ENGLISH

BAKTERİYOLOJİ - BÖLÜM ONDÖRT

SPİROKETLER VE NEISSERIA

Dr Alvin Fox
Emeritus Professor
University of South Carolina School of Medicine

Çeviren.
Prof. Dr. Mustafa Demirci
İzmir Katip Çelebi Üniversitesi,
Tıp Fakültesi, Tıbbi Mikrobiyoloji A.D. İzmir, Türkiye
 

SLOVAK

ANAHTAR KELİMELER
Spiroket, Aksiyel (Eksenel) filament, Treponema pallidum, frengi, frengi çıbanı (şankr), birincil lezyon, karanlık saha mikroskopi, ikincil lezyon, tersiyer lezyon, Anti-kardiyopilin antikorları, Borrelia burgdorferi, Lyme hastalığı, tekrarlayan ateş, Leptospira (leptospirozis), Neisseria, Thayer Martin Agar, oksidaz testi, N. gonorrhoeae, belsoğukluğu, N. meningitidis, menenjit
 

  Şekil 1a; Irk/etnisiteye göre kadınlarda ve erkeklerde primer ve sekonder frengi vakalarının yıllık artış oranı - Ulusal Bildirilmesi Zorunlu Hastalıkları Gözetleme Sistemi, Amerika Birleşik Devletleri, 2005-2013. CDC

  Şekil 1b; Bir karanlık alan incelemesinde Treponema pallidum spiroketlerinin gösterilmesiyle konjenital sifiliz tanısı konan iltihaplı bir lezyon görüntülenen bir bebeğin göbek bölgesi. CDC

Şekil 1c; Konjenital sifiliz enfeksiyonu nedeniyle, delikli sert damak ortaya oluşan yaşlı bir Afrikan-Amerikan erkek hastanın iç ağız boşluğu. Bu fotoğrafın çekildiği anda, hasta aktif sifiliz ve gonore enfeksiyonları tedavisi alıyordu. CDC

 Şekil 2; Deneysel enfekte tavşan testisinde Treponema pallidum spiroketlerini gösteren histopatoloji. Modifiye Steiner gümüş boya. CDC / Dr. Edwin S. Ewing Jr. epe1@cdc.gov

SPİROKETLER

Spiroketlerin en önemli cinsleri arasında Treponema, Borrelia ve Leptospira bulunmaktadır. Bunlar uzun ince, sarmal ve hareketli olan Gram negatif bakterilerdirler. Bunların peptidoglikan tabakası ve dış membran arasında bulunan, bakteriye paralel olarak uzanan aksiyel filamanlar (flagellanın bir formu) lokomotor organelleridir.

FRENGİ (Sfilis)

Treponema pallidum pallidum

T. pallidum, ortak olarak cinsel yolla bulaşır, dünya çapında yaygın bulunan frengi hastalığı etkenidir (Şekil 1a). Genellikle genital/cinsel ilişki ile bulaşır. Doğum sırasında veya uterusta da bulaşabilir (Şekil 1b). Frengi, üçüncü sıklıkta görülen, kronik ve yavaş ilerleyen, cinsel yolla bulaşan bir hastalıktır. İlk enfeksiyondan sonra, 10-60 gün içinde, bir primer şankr (ülserli/enflamasyonlu bir bölge) genital bölgede (Şekil 4 ve 6) ve başka yerlerde (Şekil 3) görülmektedir. Organizma, bu arada penetre olur ve sistemik olarak yayılır. Hastanın, özellikle deride görülen (Şekil 5) ikincil lezyonlar ile grip benzeri belirtileri vardır. Bu belirtiler 2-10 hafta sonra ortaya çıkar. Son aşama (eğer tedavi edilmezse) tersiyer sifiliz (birkaç yıl sonra) ortaya çıkar. Birincil ve ikincil dönem sifilizde organizmalar sıklıkla çok sayıda mevcuttur. Ancak, hastalık ilerledikçe bağışıklık sistemi bakteriyel çoğaltmayı kontrol altına alır ve organizmalar daha az görülürler. Üçüncü devre sifiliste spiroketleri tespit etmek son derece zordur. Başta deri ve merkezi sinir sistemi olmak üzere herhangi bir yerde ortaya çıkan sistemik lezyonlar gecikmiş tip aşırı duyarlılık reaksiyonunu düşündürür.

Organizmanın klinik örneklerden kültürü yapılamaz. Bu nedenle, frengi genellikle hayvan modellerinde, deneysel olarak incelenmiştir. Ayrıca, klinik tanı için, sadece mikroskobik ve serolojik yöntemler vardır.
Primer sifilizde (bağışıklık gelişmeden önce), organizmalar, genellikle karanlık alan mikroskobu ile tespit edilecek kadar, eksudada yeterli sayıda mevcuttur. Geleneksel ışık mikroskobunda, ışık örnekte parlar ve ince Treponema’lar görülemezler. Karanlık alan mikroskobunda, ışık bir açıyla parlar ve organizmadan yansıyan ışık objektif lense gelir. Aktif hareketli organizmalar koyu arka zaminde parlar şekilde görülürler. Alternatif olarak floresan antikor boyama kullanılır.

İkincil ve üçüncül devre sifilizde, genellikle frengiyi tespit etmek için, serolojik yöntemler kullanılır. Hastalarda, tarama yöntemleri, (VDRL testi dahil) serumda, kardiyolipine karşı gelişen antikorları tespit etmeye dayanmaktadır. Antikorlar, otoimmünite sonucu kendi bileşenlerine karşı gelişen doku hasarı sonucu oluşurlar. Bu nedenle, anti-kardiyolipin antikorların göründüğü birçok başka hastalıklar vardır ve yanlış pozitiflik yaygındır. Ancak, bu testler ucuz tarama testleridirler. Daha kesin tanısı, Treponemal antijenlerine karşı "özel" serum antikorlarının varlığının saptanmasıyla elde edilir. Bu testler, daha pahalıdırlar ve genellikle (kesin tanı için uygulanır) daha önce serumlarında, kardiyolipine karşı antikorların ilk kez pozitif olduğu gösterilen hastalarda uygulanırlar.

Birincil ve ikincil sifiliz enfeksiyonu, bir yıl içinde tekrar ortaya çıkabilir ve bazen "erken frengi" olarak adlandırılır. Erken sifiliz hastaları son derece bulaşıcıdır.

Semptomların Özeti

Birincil (Primer) sifiliz

• Genellikle tek bir kesin sınırlı, yuvarlak yara (ama daha fazla da olabilir). Genellikle genital ama başka bir yerde de olabilir
• Yara yerinde ağrı yok

Yara müdahale olmadan iyileşir

İkincil (Sekonder) sifiliz

• Kaba kırmızı deri döküntüsü, sıklıkla arkada (Şekil 6d), başka bir yerde de olabilir. Döküntüde genellikle kaşıntı yoktur
• Mukoza üzerinde yaralar (ağız, anüs, vajinada görülür)
• Ellerde ve ayak tabanlarında (sifilidler olarak bilinir) kırmızı noktalar (Şekil 6a, b ve c)
• Ateş
• Lenfadenopati (lenf bezleri şişmiş)
• Boğaz ağrısı
• Saç dökülmesi
• Baş ağrısı
• Kilo kaybı
• Genel kırıklık

Semptomlar tedavi ile veya tedavi olmadan iyileşirler ve enfeksiyon latent (gizli) olur.

Üçüncül (Tersiyer) sifiliz

Hastalık, tedavi edilmezse, yıllar boyu (hatta 2-3 yıl) latent kalabilir ve çoğu enfekte kişide daha fazla belirtiler ortaya çıkmaz; bununla birlikte, hastalık yeniden belirti verirse çok ciddi olur ve bazen ölümcül olabilir. Belirtileri şunlardır:

• Kas hareketlerini koordine etmede başarısızlık
• Felç
• Uyuşma
• Körlük
• Demans (Bunaklık)
• Organ yetmezliği

Epidemioloji

2005 yılından 2013 yılına kadar, birincil ve ikincil sifiliz vakalarının sayısı Amerika Birleşik Devletleri'nde her yıl yaklaşık 8724'den 16.663 kadar, iki katında bildirdi; yıllık artış oranı 100.000 nüfus başına 2.9'dan 5.3'e yükselmiştir. Bu vakaların çoğu erkektir (2013 yılında tüm primer ve sekonder sifiliz vakalarının %91.1'i) ve çoğunlukla gay erkeklerde görülür. Erkeklerde 100.000'de oranı 2005 yılında 5.1'den, 2013 yılında 9,8'e yükseldi.

Tedavi

Hiçbir aşı bulunmamaktadır, ancak antibiyotik tedavisi (genellikle penisilin G) konjenital sifiliz tedavisi de dahil olmak üzere, genellikle son derece etkilidir.

Bejel

Treponema pallidum endemicum

Hastalık nadirdir (ABD'de) ve T. pallidum'la ilişkili organizmalar neden olur. T. pallidum endemicum morfolojik ve serolojik olarak Treponema pallidum pallidum'dan ayırt edilemez.

Endemik frengi olarak da bilinen Bejel, cinsel temas yoluyla bulaşmaz ama deri bütünlüğünün bozulduğu yaralardan eller aracılığıyla ve ağız yoluyla bulaşır. Hastalık ayrıca mutfak araçlarının paylaşımı ile de yayılır. Kötü hijyen koşullarına sahip, düşük gelir gruplarının bir hastalığıdır ve sıklıkla çocukluk çağında başlar.
Bulaşma yoluna bağlı olarak cilt veya mukoza ilk enfekte olur ancak bakteri kemiklere kadar derin yayılım gösterir. Aynı şekilde, ağız, boğaz ve burun pasajında lezyonlar görüldüğünde, enfekte lezyonların yüz ve bacaklarda önemli malformasyonlara neden olan, derin dokulara yayılımı olabilir. Derin yayılım, şiddetli kemik ağrısına neden olur ve aynı zamanda lenf bezlerinde büyüme de vardır. T. pallidum organizmaları lezyonlardan alınan sürüntüde bulunabilir.

Tedavi

Tamamen şifa sağlanabilen bejelin tedavisi, frengi tedavisine benzer ve penisilin G ya da tetrasiklin kullanılır.

Epidemioloji
Bejel Orta-Doğu, Afrika, Avustralya ve Orta Asya'da bulunur. Ayrıca, Batı Afrika'da sahel hastalığı olarak da bilinir.

Pinta

Treponema carateum

Pinta, T. carateum'un neden olduğu zührevi olmayan başka bir Treponemal hastalıktır. Bu hastalık, Yeni Dünya, özellikle Karayipler, merkezi Amerika ve kuzey Güney Amerika'da görülür. Pinta İspanyolca "boyalı" anlamına gelir. Yine, hastalık az gelişmiş ve hijyen yoksul bölgelerin bir hastalığıdır ve deride kesik bölgeden kişisel temas yoluyla bulaşır. Birincil enfeksiyon yerinde, bir yumru şeklinde üzeri pullu, kırmızı lezyonlar (adı bu nedenledir) ile sonuçlanır. Primer lezyon etrafında, küçük uydu lezyonlar ve lenf nodu büyümeleri de görülür. Birincil enfeksiyondan birkaç ay sonra, hastaların karşılaştıkları düzleşen ve kaşıntılı eğiliminde daha pullu kırmızı lezyonlardır. Bu pintids adı da verilen lezyonlar, primer enfeksiyon çevresinde veya uzağında meydana gelir. Pintids lezyonlarının rengi zamanla mavi siyaha dönüşür ve sonra pigmentasyon kaybedilebilir. Bejel hastalığı aksine, hastalık derin dokulara ve kemiklere yayılım yapmaz.

Tanı

Seroloji veya ışık mikroskobu altında lezyon örneklerinin direkt inceleme yoluyla olmaktadır.

Tedavi

Pinta tedavisi yine kürativdir (iyileşir) ve penisilin G bir tek enjeksiyonu ile gerçekleştirilebilir.

 

Yaws (Ekvator frengisi)

Treponema pertenue

Yaws (Şekil 7) kötü hijyen ile ilişkili diğer bir kronik Treponemal hastalıktır. Çok şekil bozucu olabilir. Afrika, Güney Asya ve Güney Amerika'nın kuzeyinde özellikle çocukları etkileyen ve etkeni T. pertenue olan bir hastalıktır. Pinta ve bejel gibi, yayılmış deri yüzeyi lezyonları ile doğrudan temas yoluyla bulaşır. Yaklaşık bir ay enfeksiyondan sonra, enfeksiyon yerinde bir papül oluşur ve iyileşmesi aylar süren bir kabuklu ülsere dönüşür. Lenf düğümlerinin büyümesi ağrılı olur. Daha sonra, yumuşak büyümeler yüz, kalça ve bacaklarda görünür. Bu lezyonlar, enfekte insanlarda ayak tabanlarında da meydana gelebilir ve onlarda "yengeç yaws" adı verilmesine yol açan çok karakteristik bir yürüyüşe neden olur. Yüzde tümör ve ülser oluşumu daha fazla kemik malformasyonuna ve şekil bozukluğuna neden olabilir. Mikroskopi (Lenf nodlarından alınan örneklerde) tanı koydurucudur ve çeşitli serolojik testler de vardır.

Yaws tedavisi de tamamen kürativdir ve bu tek bir penisilin G enjeksiyonu ile sağlanabilir.
 

Şekil 4; Primer sifiliz. Glans üzerinde primer şankr
University of Texas Medical Branch

Şekil 5; Sekonder sifiliz - ağız mukozası
Bristol Biyomedikal Arşiv © Üniversity of of Bristol. Izni ile kullanılmıştır.

  Şekil 6; Primer sifiliz. Vulvada şankr ve kondiloma akuminata
University of Texas Medical Branch

Şekil 6a; Sekonder sifiliz: özellikle ayak parmakları arasında intertriginöz boşluğun da katıldığı, ayağın aşınan dermal bölgelerinde oluşan sekeonder sifiliz lezyonları ile bir sifiliz hastanın varlığı ortaya çıkaran her iki ayak tabanları.
CDC

Şekil 6b; Sekonder sifiliz: sekonder sifiliz enfeksiyonunda frengili bir hastanın (plantar sifilidler) ayaklarının tabanları.
CDC

Şekil 6c; Sekonder sifiliz: sekonder sifiliz için palmar sifilidleri gösteren el parmakları. Döküntü dirsekleri de tutabilir.
CDC

  Şekil 6d; Sekonder sifiliz: hastanın üst sırt ve boyun bölgesinde nodüler sifilidler bir makulopapuloskuamos salgını ile.
CDC

Şekil 7a; Yaws dünyada 50 milyon kişiyi etkileyen sakatlık ve şekil bozukluğu ile seyreden bir hastalıktır
© (WHO) DSÖ

Şekil 7b; Renksiz alanlar Pinta göstergesidir. Bu renk değişikliği ile birlikte epidermisin kalınlaşması gibi patolojik değişiklikleri içerir, bunu takiben akantoz olarakta bilinen cildin pul pul olması ve kuruması yer alır.
CDC

WEB RESOURCES
Some facts about Syphilis
CDC

Some facts about Lyme disease 
CDC

Lyme hastalığı

Borrelia burgdorferi

Lyme hastalığı Borrelia burgdorferi'nin neden olduğu (Şekil 8a, b ve 13) ve nispeten yeni tanınan bir hastalıktır. Amerika Birleşik Devletleri'nde yaygın (şekil 9) bulunmakla birlikte, kuzey doğu ve orta batı en yoğun görüldüğü bölgelerdir. Vaka sayısı 2009 yılında (Şekil 10a) doruğa çıkmıştır. Hastalığın kliniği ilk 1975 yılında açıklanmasına karşın, kene kaynaklı spiroketin rolü 1983 yılına kadar kanıtlanamamıştır. Bu keneler (şekil 12) yabani hayatta bir çok hayvanı yaygın enfekte etmektedir. Bir kene ısırığı, birkaç gün içinde bir eritematöz deri döküntüsüne yol açan geçici bakteriyemi ile birlikte bir (haftalar veya aylar sonra) ağır nörolojik semptomlar veya poliartrite (Şekil 11) neden olan, B. burgdorferi bulaşmasını sağlar. Kardiyak sorunlar vakaların azında gözlenebilir (Şekil 10c). Lyme hastalığı, kene tarafından ısırılma ihtimalinin artmasına yol açan, artan açık hava etkinlikleri nedeniyle Birleşik Devletlerde yaz aylarında öncelikle görülür.

Antibiyotik tedavisi erken başlatılırsa, genellikle tedavi sağlanır. Bununla birlikte, geç antibiyotik uygulanması (penisilin veya tetrasiklin) genellikle etkisizdir.

Lyme hastalığını bulaştıran kenelerin yaşam döngüsü Şekil 14a'da gösterilmiştir.

Şekil 8a; Lyme hastalığında Borrelia burgdorferi spiroketlerini gösteren histopatoloji. Dieter gümüş boyası. CDC / Dr. Edwin S. Ewing Jr. epe1@cdc.gov

Şekil 8b; Yüksek büyütme altında, dijital olarak renklendirilmiş skanning elektron mikroskobu tasviri, saf kültürden elde edilen üç Gram-negatif, anaerobik, Borrelia burgdorferi bakterisi.

Şekil 9; Amerika Birleşik Devletlerinde ülkelerde 2012 yılında Lyme hastalığının insidansı.
CDC

Şekil 10a; 2003 yılından 2012 yılına kadar, Lyme hastalığı vakalarının sayısı. Teyit edilmiş vaka sayısı 2004 yılında 19.804 gibi düşük, 2009 yılında 29.959 yüksek aralığında değişmektedir.
CDC

Şekil 10b; Lyme hastalığının başlaması için en muhtemel aylar Haziran, Temmuz veya Ağustos aylarıyken, en az muhtemel aylar Aralık ayından Mart ayına kadar geçen aylardır.
CDC

Şekil 10c; Bildirilen Lyme hastalığı vakalarının, hastalık belirtisi ile 2001-2010 yılları dağılımı. Olguların çoğunluğunda EM döküntüsü vardır. Diğer belirtiler daha az yaygındırlar, bazı hastalarda birden fazla belirti vardır.
CDC
 

Şekil 11a; Bir hastanın omuz bölgesini ve sol ön göğüs bölgesinde, eritema migrans (EM) döküntüsü özelliği ile tanısı konulan Borrelia burgdorferi bakterisinin neden olduğu Lyme hastalığı.
CDC

Şekil 11b; Lyme hastalığı döküntü
CDC

  Şekil 12; Ixodes scapularis (geyik kenesi), Lyme hastalığı için vektör kene. Kenin karın bölgesi konaktan emdiği kan ile dolmuş ve dişi olan bir kenenin yan görüntüsünü gösterir.
CDC

Şekil 14a; Lyme hastalığının yaşam döngüsü
CDC

Şekil 14b; Kene kaynaklı nükseden ateş (TBRF). 1990-2011 yılları döneminde, 483 olgu TBRF batı ABD'de bildirildi, enfeksiyonlar sıklıkla California, Washington ve Colorado'da bulaşmıştır.
CDC

Tanısı

B.burgdorferi, son derece müşkülpesentdir ve doku kültürü (bakteriyolojik değil) besiyerinde son derece yavaş büyürler. Lyme hastalığı olan hastalardan alınan vücut sıvısı veya doku numunelerinin büyük çoğunluğunda kültürde spiroket saptanamaz. Dolayısıyla, Lyme hastalığı tanısı, genellikle B. burgdorferi'ye karşı serum antikorlarının saptanması ile konur. Ancak, akut dönemde antikorlar saptanabilir titrenin altında olduğu için erken tanı zorlaşır. Bunla birlikte, geç tanıda etkisiz tedaviye neden olabilir. Birçok hastada, var olan kene ısırığı veya döküntüden hasta habersizdir.

Etiyoloji

Kronik artrit klinik olarak romatoid artrite benzer. Etken bakteri neredeyse asla eklemden kültüre edilemez (örneğin Reiter sendromu ve romatizmal ateş gibi reaktif artritlarin diğer formları ile ortak). Bununla birlikte, az sayıda inatcı spiroket ve borreliyal antijenler insan dokularında histolojik olarak tespit edilmiştir. Organizmanın burada canlı veya ölü olduğu tespit edilmesi gerekmektedir. Bundan dolayı, Lyme artritinin kronik doku hasarı hakkında immunopatolojik uyaran konusu için net bir açıklama yoktur.

Tekrarlayan ateş

Borrelia hermsii ve Borrelia recurrentis

Takrarlayan ateşin iki türü vardır:

• Kene kaynaklı tekrarlayan ateş (TBRF)
• Bit kaynaklı tekrarlayan ateş (LBRF)

Kene kaynaklı tekrarlayan ateş batı Amerika Birleşik Devletleri'nde ortaya çıkar ve genellikle dağlık kırsal bölgelerde, kemirgenlerin musallat olduğu uyku kabinleri bağlantılıdır. Bit kaynaklı tekrarlayan ateş insan biti tarafından bulaştırılır ve genellikle dünyanın gelişmekte olan bölgelerinde mültecilerle sınırlıdır.

ABD'de yılda 100'den az tekrarlayan ateş vardır. 1990-2011 döneminde, 483 TBRF olgusu ABD batısında bildirilmiştir.
Tekrarlayan ateş hastalığına (bakteriyemi ile ilişkili), kene (Borrelia hermsii, kemirgen konak) ve bitlerin (B. recurrentis, insan konak) ısırmasıyla iletilen Borrelia türleri neden olur. Tekrarlayan ateş terimi, tekrarlayan döngüden türetilmiştir. Bir bağışıklık yanıtı hastalık nükslerinde gelişir. Ancak, antijenler değişikliği sonucu hastalık tekrarlar.
Organizmanın kültürü son derece zordur ve hiçbir serolojik test yoktur. Organizma genellikle kan yaymasında mikroskopik olarak tespit edilir.

Şekil 15; Leptospira interrogans RGA suşu. Tarama elektron mikroskobu. İki spiroket 0.2 um'lik bir filtrenin üzerinde. RGA kökeni Belçika bir askerin kanından Uhlenhuth ve Fromme tarafından 1915 yılında izole edilmiştir.
CDC / NCID / Rob Weyant rsw2@cdc.gov

Şekil 16; Böbrekte leptospirosis
Bristol Biyomedikal Arşivi © Bristol Üniversitesi izni ile kullanılmıştır

Leptospiroz

ABD'de yılda 100'den az Leptospirosis vakası vardır. Bu grip benzeri veya şiddetli sistemik hastalığı olan zoonotik bir enfeksiyondur. Leptospira (Şekil 15) vahşi (kemirgenler dahil) ve çiftlik hayvanlarının enfekte idrarı ile kontamine edilmiş suyla bulaştırılır ve yaralanmış deri yoluyla (örn; banyoda) alınabilir. Leptospira özellikle böbrek (şekil 16), beyin ve gözü enfekte eder. Bunlar patojenik spiroketlerin içinde en kolay kültüre edilebilenlerdir ama rutinde yapılmaz ve genellikle tanı serolojik olarak konulur.

Tedavi

Leptospiroz doksisiklin veya penisilin gibi antibiyotiklerle tedavi edilir, tedavi hastalığın erken dönemlerinde verilmelidir. İntravenöz antibiyotikler daha ciddi kliniği olan kişiler için gerekli olabilir. Leptospirosis düşündüren semptomları olan kişiler bir sağlık kuruluşu ile irtibata geçmelidir.
 

Şekil 17b; Gonore - Yaş ve Cinsiyet oranları, Amerika Birleşik Devletleri, 2012 CDC

Şekil 17 c; Gonore - cinsiyet oranları, Amerika Birleşik Devletleri, 1992 - 2012 CDC

Şekil 17d; Gonore - Eyalet oranları, Amerika Birleşik Devletleri, 2012. CDC

Şekil 17e; Neisseria gonorrhoeae için pozitif FA testi. Bu köken penisiline dirençliydi. CDC

NEISSERIA

Neisseria’lar Gram negatif diplokoklardır (kok çiftleri). Bu bakteriler çikolata agar besiyerinde (Isıtılan kan içerdiğinden dolayı rengi kahverengidir) iyi ürerler; yaygın olarak kullanılan bir diğer modifiye (seçici) çikolata agar besiyeri Thayer Martin besiyeridir. Koloniler, besiyerinde oksidasyon sonucu renk değiştiren bir boyayla gösterilebilen, oksidaz pozitifdirler (örn; sitokrom oksidaz üretirler).

N. gonorrhoeae ("gonokok")

Sadece insanda bulunan N. gonorrhoeae (şekil 20 ve 21), gonore ve ikinci en sık görülen zührevi hastalık etkenidir. Gonore son zamanlarda 1976 yılında (Şekil 17a) görülen bir pik sonrasında azalmıştır. Hastalık özellikle genç yetişkinler (Şekil 17b) oluşur ve kadın ve erkeklerde (şekil 17c) eşit sıklıkta bulunur. Amerika Birleşik Devletleri'nde en yüksek oranlar güneydoğuda (şekil 17d) görülmektedir.

N. gonorrhoeae sıklıkla polimorfonükleer hücrelerin toplanmasına neden olur. Hastalık örneğinden yapılacak bir yaymada (şekil 18, 19) hücrelerin içinde Gram negatif kokların varlığı gösterilebilir. Ancak, kültür kesin tanı için önemlidir. Bir floresan antikor testi (Şekil 17e) bulunmaktadır.

Yaygın gonokokal hastalığın genel bir görünüm özelliği artrittir. Temelde septik artrit formu olarak kabul edilmesine rağmen bir çok olguda gonokok eklem sıvısından izole edilememektedir (örn: doğasında onlar "reaktif"dirler). Dermatit de yaygındır.

Penisilin tedavisi hala genellikle etkilidir. Ancak, beta laktamaz üreten dirençli suşlar yeterince yaygındır ve tüm gonokok enfeksiyonları için, seftriakson gibi (beta laktamaz dirençli sefalosporin) alternatifler tavsiye edilir.
Gonore (belsoğukluğu) tedavisinde antibiyotik direnci arttığı için, yeni tedavilere olan ihtiyaçta artmaktadır. Mevcut ilaçlar kullanarak iki yeni antibiyotik rejimi ile (enjekte edilebilir gentamisin ile birlikte oral azitromisin ve oral gemifloksasin ile birlikte oral azitromisin) gonore enfeksiyonları başarıyla klinik araştırmalarda tedavi edilmişlerdir. Bu tedavi rejimlerinden oral gemifloksasin/oral azitromisin kombinasyonu %99.5 etkili iken, enjekte gentamisin/oral azitromisin kombinasyonunun genital gonore enfeksiyonlarının tedavisinde % 100 etkili olduğu görülmektedir.

Suşların eksternal antijenlerinin (hem dış membran hem de pili) son derece değişken olduğundan bir aşı geliştirilememiştir. Her ikisi de organizmanın genital epitele ilk yapışmasına katılmaktadırlar.

IgA proteazlar (aynı zamanda Neisseria meningitidis tarafından da üretilir) başarılı kolonizasyona katkı sağlamaktadırlar. Diğer bir çok bakteriyel enfeksiyonlarda olduğu gibi, hem lipopolisakarit hem de peptidoglikanın doku hasarında de bir rolü olduğu düşünülmektedir. Patogenezde ekzotoksinlerin önemli olduğuna inanılmamaktadır.
 

WEB RESOURCES

Some facts about gonorrhea 
CDC

Diagnosis of Neisseria gonorrhoeae 
CDC Division of AIDS, STD, and TB Laboratory Research

Şekil 19; Bir erkek hastadan alınan üretral akıntıdan, Neisseria gonorrhoeae enfeksiyonu Gram boyası. Boya hem hücre içi ve hem de hücre dışı Gram negatif diplokoklar ve bir polimorfonükleer lökosit veya iltihap hücresi gösterir. Semptomatik erkek hastada, bu Gram boyama bulgusu Neisseria gonorrhoeae'nın yol açtığı cinsel yolla bulaşan hastalığın tanısı için yeterli kabul edilir. Kadın genital sistem kommensal Neisseria türleri içerebildiği için, kadın hastalarda bu boya görüntüsü N. gonorrheae enfeksiyonu tansı için kullanılamaz
© Gloria J. Delisle ve Lewis Tomalty, Queens Üniversitesi, Kingston, Ontario, Kanada ve MicrobeLibrary

Şekil 20; Neisseria gonorrhoeae'nin elektron tarama mikrografı s
© Margaret Ketterer, Iowa Üniversitesi, Iowa City, Iowa, ABD ve MicrobeLibrary

Şekil 21; Gonore nedeni Neisseria gonorrhoeae - kokoid prokaryot (bölünmesi). (SEM 40,000x)
© Dennis Kunkel Mikroskopi, Inc. izni ile kullanılmıştır.
 

Şekil 22; Omurilik sıvısında Neisseria meningitidis grup C.
CDC / Dr. M.S. Mitchell

  Şekil 23; Menenjit ve Waterhouse-Friderichsen sendromuna (on yaş altı çocuklarda çoğunlukla meydana gelen bir fulminan meningokok enfeksiyonu) neden olan, Neisseria meningitidis - kok prokaryot (bölünme)
© Dennis Kunkel Mikroskopi, Inc. izni ile kullanılmıştır.

Şekil 24; Yaş gruplarına göre Amerika Birleşik Devletleri'nde meningokok hastalığı Oranları. CDC

Neisseria meningitidis ("menengokok")

Bu organizma (şekil 22 ve 23) sadece insanda bulunur. Olguların çoğunluğu genellikle çocuklar (şekil 24) arasında görülen sporadik vakalar şeklindedirler. Salgınlar genellikle sınırlı ve kalabalık koşullarda (örn; üniversite yurtları, kışlalar ve hapishanelerde) yaşayan erişkinlerde görülür. İlk olarak görülen üst solunum yolu enfeksiyonu (Pili ile bağlanmayla ilgili) kan dolaşımına ve oradan da beyne yayılmaya yol açar. Nitekim, bu bakteri menenjitin ikinci en yaygın nedenidir (pnömokok en yaygın görülür). Neisseria menenjiti tedavi edilmediğinde genellikle ölümcüldür, ancak antibiyotik tedavisine iyi yanıt verir. Bundan dolayı hızlı tanı önemlidir. Organizma beyin omurilik sıvısında (polimorfonükleer hücreler içinde Gram negatif diplokoklar) veya antijenik olarak genellikle tespit edilebilir. Thayer Martin agar besiyerinde (veya benzeri) kültür kesin tanı için önemlidir. Penisilin tercih edilen antibiyotiktir.

Meningokoklar antijenik olarak ayrıştırılabilir ve antikapsüler antikorlar ile serogruplara ayrılabilir. Kapsül fagositozun engellenmesini sağlayan önemli bir patogenez faktörüdür.

Bütün türlere karşı koruyucu olmamasına karşın, meningokok hastalığının önemli türlerine karşı koruma sağlayan etkili meningokok aşıları vardır. Amerika Birleşik Devletleri'nde bulunan; Meningokok polisakkarid aşısı (MENOMUNE) ve meningokok konjuge aşısı (Menactra, Menveo ve MenHibrix) olmak üzere Neisseria meningitidis'e karşı iki tür aşı vardır. Birleşik Devletleri'nde, onaylanmış ve rutin olarak serogrup C ve Y'ye (ek olarak, küresel dolaşımda A ve W) karşı, fakat B hariç, kullanılan aşılar vardır. Avrupa, Kanada ve Avustralya'da kullanılmak üzere lisanslı bir serogrup B meningokok aşısı vardır ve ABD'de üniversitelerde görülen hastalığın 2 salgınının kontrolünde yardımcı olmuştur.

Morfolojik olarak Neisseria'yı benzeyen patojenik olmayan türler orofarenks normal florasında bulunur, ancak bu türler kolayca patojenik Neisseria'lardan ayırt edilebilir. Bunlar bazen (pnömoni dahil) fırsatçı insan hastalığına neden olurlar.
 

Mikrobiyoloji ve İmmünoloji On-line Kitabı Bakteriyoloji Bölümüne dön

This page last changed on Friday, March 04, 2016
Page maintained by Richard Hunt