x |
x |
|
|
INFECTIOUS
DISEASE |
BAKTERIYOLOJİ |
İMMÜNOLOJİ |
MYCOLOGY |
PARASITOLOGY |
VİROLOJİ |
TURKISH |
VIROLOJİ - BÖLÜM YİRMİBİR
ARBOVIRUSLAR
Dr Margaret Hunt
Professor Emerita
University of South Carolina School of Medicine
Columbia
South Carolina
Çeviren. Prof. Dr. Selçuk
Kaya
İzmir Katip Çelebi Üniversitesi, Tıp Fakültesi
|
Español |
|
Let us know what you think
FEEDBACK |
SEARCH |
|
|
|
|
ÖĞRETİM HEDEFLERİ
Viral zoonozlara giriş,
Togavirus, bunyavirus, reovirus, arenavirus ve flavivirusların genel
özelliklerine bakış,
Arbovirus ensefaliti, ateşli ve kanamalı hastalığı, Kemirgen kaynaklı
hemorajik ateş, böbrek sendromlu hemorajik ateş ve Hantavirus Pulmoner
sendromu ekoloji, epidemiyoloji ve halk sağlığının tartışılması.
Flavivirüs ilişkili hemorajik ateş
|
GİRİŞ
Zoonotik virüsler hayvanlardan (artropod, omurgalı) insanlara
nakledilebilen virüslerdir. Çoğu vektör artropodun enfekte kan emmesi ile
geçmektedir. Diğerleri enfekte salgının konjonktiva ile teması, inhalasyon ya da
enfekte hayvan ile doğrudan temas yoluyla (örn kuduz) geçmektedir.
Sürekli dikkatli olmak ve surveyans bu virüslerin halk sağlığı
etkisini azaltmada önemli bileşenleridir
ARBOVIRUSLAR |
AILE
|
ZARF
|
SİMETRİ
|
GENOM
|
RESİM
|
BOYUT* |
Togaviridae
Flaviviridae
|
+
|
ikozahedral
|
Tek zincirli RNA (+ve)
|
Cryoelektron mikroskobu ile elde edilen alfavirusun
yüzeyinin bilgisayarla oluşturulan modeli. CDC
|
|
Bunyaviridae
|
+
|
helikal
|
Tek zincirli RNA (-ve) segmentli
|
Telif hakkı Australian National University
|
|
Reoviridae
|
-
|
ikozahedral
|
Çift zincirli RNA segmentli
|
Reovirus tip 3 transmisyon elektron mikrografisi. Iç ve dış
kapsid kabukları bulunmaktadır. Bazı virionlar negatif boyama ile
penatre olur. CDC/Dr. Erskine Palmer
|
|
* White and Fenner , Medical
Virology, 1994den boyut adapte edilmiştir |
Arbovirüs terimi artropodlar tarafından taşınan çeşitli virüs
ailelerini tanımlamada kullanılmaktadır. Arbovirüslerin neden olduğu hastalıklar
ensefalit, ateşli hastalıklar (bazen döküntü ile ilişkili) ve hemorajik ateş
olarak sayılabilir.
|
Arboviral Ensefalit bulaşma ve bakımı konusunda
bileşenler
CDC |
ARTROPOD VEKTÖRLER
Virüsler vektörlerde replike olurlar ancak çoğunlukla onlara
zarar vermezler. Sivrisinek yoluyla bulaşan hastalıklarda, virüs tükürük
bezlerinde kalıcı enfeksiyon oluşturur ve beslenme sırasında başka bir konağa
bulaştırmak için tükürükte yeterli virüs vardır. Her bir virüs, genellikle
sadece sınırlı sayıda sivrisinek türlerinde yetişir.
Vektörün doğal yaşam alanı (kırsal ya da kentsel), diurnal
aktivitesi ve kan emme hedefleri, hastalığın geçişini etkileyebilir. Birçok
vektör sadece yılın bir yarısında aktifitr ve bu hastalığın mevsimsel
insidansını etkileyecektir. Böcek vektörler kışın yumurtlar; Bu durumda ya virüs
yumurta aracılı ile bulaşır (bazı durumlarda) ya da omurgalı bir konakçıda kışı
geçirir ve takip eden yılda vektör enfekte olur
VERTEBRALI KONAKLAR
Virüs genellikle omurgalı konakçıda korunur. Sıklıkla kalıcı
viremi olur ve konak uzun süre bir rezervuar olarak hareket edebilir. Pek çok
durumda, rezervuar konak viral enfeksiyondan etkilenmez. Eğer omurgalı rezervuar
göçmen ise, bu belirli bir alandaki enfeksiyonların zamanlamasını etkileyecektir.
SON KONAK
Pek çok durumda, eğer virüs normal konağı dışında bir hayvana
bulaşmış ise viremi düşük ya da geçicidir ve enfekte hayvanın bir enfeksiyon
oluşması için kan emen artropoda yeterli virüs geçirme şansı çok azdır. Bu
durumda, hayvanın son konak olduğu söylenir. İnsan çoğu arbovirus
hastalıklarında (istisnalar sarıhumma ve dang ateşi) son konaktır
KORUNMA
Yöntemler; sürveyans, vektör kontrolü, vektörlerin üreme
alanlarının azaltılması hakkında halk eğitimi ve vektörlerin maruziyetini
azaltma (uygun kıyafet giyme, böcek kovucular kullanma, faaliyetleri riskin
düşük olguğu zamanlada yapma vb.) ve bazı durumlarda aşıların kullanılmasını
içerir
|
Kırsal yaşam döngüsü
Kentsel yaşam döngüsü |
ARBOVIRUSLARIN YAŞAM SİKLUSU
Çeşitli yaşam döngüleri vardır bazılarının kentsel döngüsü varken ancak çoğu
arbovirüsün silvatik bir döngüsü vardır
- Silvatik döngü :( bazen orman döngüsü olarak bilinir) .Bu döngü bir
artropod ve bir memeli konak (genlikle artropod ile enfekte son konak olan
insan) arasındadır
- Kentsel döngü: Bu döngü insan ve artropod türleri arasındadır
Sarı humma ve Dang ateşinde kentsel döngü vardır( her ikisinde de ayrıca
silvatik/orman döngüsü de vardır).Eğer kentsel döngü varsa viremik hastalara
sivrisinek erişimini engellemek için perde, cibinlik vb. kullanılarak bulaş
azaltılabilir.
ARBOVIRUS HASTALIĞI
Arbovirüsün neden olduğu hastalıklar:
- Ensefalit
- Ateşli hastalıklar (bazen döküntü ile seyreden)
- Hemorajik ateş
Çeşitli virüs türleri arasında bazı belirtilerde örtüşme vardır; mesela SSS
semptomlarına neden olan virüsler genellikle ensefalit gibi sınıflandırılmazlar,
vb.
İnsanları enfekte eden 100'den fazla arbovirüs bilinmektedir ama burada
sadece birkaçından söz edilecektir. Arbovirüslerin neden olduğu salgınlar
sporadiktir ve tahmin edilemez. Genellikle enfeksiyon makrofaj/monosit hücreler
ve endotelial hücrelerde replikasyon sonucu oluşur. RNA virüslerinin interferon
üzerinde iyi indükleyici olmalarından dolayı sıklıkla bu tür enfeksiyonlar grip
benzeri semptomlarla ilişkilidir. Genellikle enfeksiyon burada durur ancak hedef
organlarda (kalp endotelial hücreler, karaciğer) önemli bir enfeksiyona neden
olabilen seconder viremi için yeterli virüs üretebilir. Hedef organlar virüsün
tropizmine bağlıdır. Beyne erişim beyni besleyen kan damarlarındaki endotelial
hücrelerin enfeksiyonu ile olmaktadır
İYİLEŞME
İyileşme hücre aracılı immun sistem ile ilgilidir. Arbovirüsler genel olarak
interferonu iyi indüklerler, bu da bu virüslerin çoğunda ortak olan erken
dönemde grip benzeri semptomları (ateş, baş ağrısı, yorgunluk, kas ağrıları)
kısmen açıklayabilir. Antikorlar sekonder viremi kontrolü ve hastalığın
sınırlandırılmasında önemli olabilir.
TANI
Diğer birçok ajan benzer semptomlara neden olduğu için tanı zordur. Arbovirüs
enfeksiyonu genellikle immunolojik yöntemlerle tanı alır (kompleman fiksasyonu,
ELİSA, immun floresan assay, vb) ya da PCR.Testeler genellikle merkez
laboratuarı ya da hastalık kontrol merkezinde yapılır.Belirli bir alanda
arbovirüs ile ilişkili hastalıkların farkında olmak risk azaltma prosedürlerini
uygulamak için olanak sağlar (vektör kontrolü, böcek kovucular, koruyucu
giysiler, insan faaliyetlerinde değişiklik)
DİRENÇ
Arbovirüslere direnç antikorlar aracılığı ile ve hücre aracılı bağışıklık
sisteminden kurtulma ile ilgilidir.
|
|
ARBOVIRUS ENSEFALİT HASTALIĞI
ARBOVIRUSLAR - ENSEFALIT
ABDde güncel önemli viruslar |
İSİM
|
HASTALIK
|
GÖRÜLME
|
VEKTOR
|
REZERVUAR |
Flaviviridae
Ailesi
|
St Louis Encephalitis Virus
|
Ensefalit
|
Kuzey Amerika
|
Sivrisinek
|
Kuşlar |
West Nile Virus
|
Ensefalit |
Doğu ve Merkezi Kuzey Amerika, Avrupa ve Afrika |
Sivrisinek |
Kuşlar |
Bunyaviridae
Ailesi
|
La Cross Virus
(California serogroup)
|
Ensefalit
|
Kuzey Amerika
|
Sivrisinek
|
Küçük memeliler |
Togaviridae
Ailesi
|
Eastern Equine Encephalitis Virus
|
Ensefalit
|
Doğu ABD, Kanada
|
Sivrisinek
|
Kuşlar |
Western Equine Encephalitis Virus
|
Ensefalit
|
Batı ABD, Kanada, Meksika, Brezilya
|
Sivrisinek
|
Kuşlar |
Venezuelan Equine Encephalitis
|
Ensefalit
|
Güney Amerika, Teksas, Florida
|
Sivrisinek
|
Küçük memeliler
Atlar |
Yukarıdaki tablodaki arbovirüslerin tümü sivrisinekler tarafından
bulaştırılır; Ancak, bazı arbovirus ensefalitleri kene ya da tatarcık
gibi diğer böcek vektörler tarafından bulaştırılır.
Aşağıda listelenen virüslerin hepsi için çoğu enfeksiyon subkliniktir
ancak eğer klinik vakalar görülürse sonuçlar çok ciddi olabilir. İlk
semptomlar ateş içeren grip benzeri semptomlardır ancak ensefalite
ilerleyebilir. Aşağıdakiler Amerika Birleşik Devletlerinde en sık rapor
edilenlerdir.
|
|
La Crosse Ensefaliti
/ Kaliforniya serogrup
La Crosse Virus - Bunyavirus ailesi
La Crosse virüsü için küçük memeliler rezervuardır (çizgili sincaplar ve
sincaplar) ve virüs sivrisinekler tarafından iletilir (Aedes triseriatus, Doğu
Treehole sivrisineği). İnsanlar sivrisineği reenfekte edecek kadar yüksek viremi
geliştiremeyen son konaklardır.
İnkübasyon periyodu enfekte sivrisinek sokması sonrasında
1-2 haftadır
Semptomlar:
-
Ateş
-
Baş ağrısı
-
Bulantı
-
Letarji
Çocuklarda semptomlar yetişkinlerden daha sıktır ve
nöroinvaziv hastalığa (nöbetlerle ile sonuçlanan) daha yatkındırlar ancak
morbidite ve mortalite daha düşüktür (fatalite oranları %1in altındadır).
Ciddi nöroinvaziv hastalıklar tekrarlayan nöbetler, parsiyal paralizi ve
nörodavranışsal değişikliklerle sonuçlanabilir.
Son olgular Doğu Amerika Birleşik Devletlerinde ağırlıklıdır.
Yılda yaklaşık 80 La Crosse virüs nöroinvaziv olgusu vardır
Aşı ya da nöbet kontrolünü de içeren destekleyici tedavi
yoktur
|
La Crosse ensefalit virüs ribonükleoprotein partikülleri varlığını
gösteren negatif boyanan transmisyon elektron mikrografisi.
CDC/ Dr. J. Obijeski |
A
B
Yıllık raporlanan Kaliforniya serogrup Virüs Nöroinvaziv Hastalığı *
vakaları, A: 1964-2010 B: 2004-2013
CDC
Eyaletlerce raporlanan Kaliforniya serogrup Virüs Nöroinvaziv Hastalığı
* vakaları, 2004-2013
CDC
|
St Louis ensefalit virus bulaş siklusu CDC
Bir sivrisinek tükürük bezi doku numunesi içinde bulunan sayısız St.
Louis ensefalit virionların varlığını gösteren negatif boyalı
transmisyon elektron mikroskobu (TEM).
CDC/ Dr. Fred Murphy; Sylvia Whitfield
Eyalatlerce Raporlanan St. Louis Ensefalit Virus Nöroinvaziv hastalık
vakaları*, 2004-2013
CDC |
St. Louis Ensefaliti
St. Louis Encephalitis virus - Flavivirus
ailesi
Zayıf bağışıklık sistemine sahip olduğundan genellikle yaşlılar St. Louis
Ensefalit Virüsü (SLEV) enfeksiyonundan daha ciddi etkilenirler. Fatalite
oranı %3-25 arasında değişkendir. Rezervuar kuşlardır ve virüsler son konak
olan insana sivrisinekler tarafından bulaştırılır. Bu virüslerin hem kentsel
hemde ormansal döngüsü olabilir. Enfeksiyonlar Amerika Birleşik
Devletleri'nin kuzey bölgelerinde yaz sonu ve sonbahar başında meydana gelir,
ancak güneyde, enfeksiyonlar tüm yıl meydana gelir. Bu virüsün coğrafik
alanı çoğunlukla Kuzey ve Güney Amerikadır, ancak hastalıkların çoğu Amerika
Birleşik Devletleri'nde meydana gelmiştir. En geniş SLEV salgını 1975
yılında Ohio-Mississippi nehri havzasında meydana geldi.
SLEV enfeksiyonlu olgunun çoğunda ateş ve baş ağrısı
dışında belirgin belirtiler olmadan hafif enfeksiyonlar meydana gelir.
Daha ağır vakalarda:
Semptomlar aynı zamanda bir flavivirüsün neden olduğu
Batı Nil ensefaliti ile benzerdir (aşağıya bakınız). Amerika Birleşik
Devletleri'nde görülen vaka sayısı yılda 100den fazladır ama 2004 ve
2013 yılları arasında St Louis Ensefalit Virüsü neuroinvaziv hastalığı
olarak sadece 1 ila 12 vaka bildirilmiştir
Bu virüs için insanlarda kullanılacak bir aşı yoktur
ancak enfeksiyon yaşam boyu bağışıklığa neden olacak gibi görünmektedir
|
A
B
Yıllara göre raporlanan St. Louis Ensefalit Virus Nöroinvaziv hastalık
vakaları*, A: 1964-2010. Not:1975te pik B: 2004-2013. CDC
|
St. Louis Encephalitis Virus Nöroinvaziv Hastalığı* Bölgelere
göre Yıllık Ortalama İnsidans, 1996-2010
* Nöroinvaziv hastalık ensefalit, meningoensefalit veya meninjit olarak
raporlanan vakaları içerir.
CDC
Flaviviridae ailesinin Japon ensefaliti serokompleks coğrafi
dağılımı, 2016
CDC
|
A
B
Yıllara göre raporlanan Doğu At Ensefalit Virus Nöroinvaziv hastalık
vakaları A: 1964-2010 B: 2004-2013
CDC
Eyaletlere göre raporlanan Doğu At Ensefalit Virus Nöroinvaziv
hastalık vakaları, 20042013
CDC
|
Doğu At Ensefaliti
Eastern Equine Encephalitis Virus -
Togavirus ailesinin Alphavirus cinsi
Doğu At Ensefaliti Virüsü (EEEV) rezervuarı kuşlardır ve
sivrisinekler tarafından bulaştırılır. Culiseta melanura
sivrisinekleri virüsü kuşlar arasında bulaştırmakta ve çeşitli
sivrisinek türleri virüsü kuşlardan insanlara ve diğer
memelilere geçirmektedir. İnsanlar ve atlar son konaktır. Çoğu
olgu ya semptomsuzdur ya da hafif grip benzeri semptomlarla
sonuçlanır ancak çocukların yetişkinlere göre daha ciddi klinik
belirtilerinin olması daha muhtemeldir. İnkübasyon periyodu 4-10
gün arasındadır. 15 yaş altı ve 50 yaş üstü daha ciddi klinik
belirtiler olması muhtemeldir. Beyin içermeyen hastalıklar
sistemiktir ve
- Titreme, ateş, kas ve eklem ağrıları ve genel halsizlik
ile sonuçlanır
Semptomlar birkaç hafta içinde görülür.
SSSini içeren ensefalitik form yaşlara göre farklıdır.
Çocuklarda ilk sistemik hastalık semptomları görülürken
yenidoğanlarda hastalık aniden görülür. Ensefalitik hastalık
semptomları:
- Baş ağrısı
- Ateş
- Uykuya meğil
- Irritabilite
- Anoreksia
- Bulantı
- Daire
- Siyanoz
- Konvülsiyon
- Koma
Klinik olarak hastalık varsa, ölüm nispeten sık oluşabilir (fatalite
oranı yaklaşık %35) Sekellerle (hafiften ciddiye değişen
nörolojik defisitler) kurtulma yaygındır. Hastalık oldukça
nadirdir ve 1964ten beri Amerika Birleşik Devletlerinde Doğu At
ensefalitili tanısı konan yaklaşık 250 olgu olmuştur. EEEV
hastalığı sıklıkla Atlantik ve Körfez kıyısı devletlerinde
görülmektedir.
Merkezi sinir sistemi dokusu numunesinde olan Doğu at ensefalit (EEE)
virionlar dizisi varlığını gösteren transmisyon elektron
mikrografisi.
CDC/ Dr. Fred Murphy; Sylvia Whitfield
Batı At Ensefaliti
Western Equine Encephalitis Virus -
Togavirus ailesinin Alphavirus cinsi
Yine rezervuar kuşlardır ve virüs sivrisinekler tarafından
vulaştırılır. İnsan ve atlar son konaktır. Doğu At ensefaliti gibi
yetişkinlere göre çocuklarda daha ciddi klinik semptomlar daha
olasıdır. Fatalite oranı %3-7dir. Gençlerde ölüm ya da sekeller (hafiften
ciddiye değişen nörolojik bozukluklar) daha sıktır. 1964den beri
Amerka Birleşik Devletlerinde 639 olgu tanı almıştır. Ancak sayısı
son yıllarda azalmıştır.
Venezuella At Ensefaliti
Venezuelan Equine Encephalitis - Togavirus
ailesinin Alphavirus cinsi
Bu virüs güney ve merkez Amerikada genelde problemdir ancak güney
Amerika Birleşik Devletlerinde (Texas, Florida) periodik olarak
görülmektedir. Rezervuarı küçük memeliler ve atlardır.
Venezüella at ensefalit virüsü virionları varlığını
gösteren negatif boyamalı elektron mikrografisi.
CDC/ Dr. Fred Murphy; Sylvia Whitfield
|
WEB RESOURCES
St Louis Encephalitis
CDC
Information - St Louis Encephalitis
Western Equine Encephalitis
CDC
information |
VAKA RAPORU
Genç ve yaşlılarda
Doğu At Ensefalit vakaları |
|
|
Batı Nil
Ensefaliti
West Nile Encephalitis Virus - Flavivirus
ailesi
Batı Nil virüsü St. Louis ensefalit virüsü ile
yakından ilişkilidir ve 1999a kadar Afrika, Batı Asya/ doğu Avrupa
ve Orta Doğuda bulunmuştur.1999da Kuzey Amerikada tesbit edildi,
ilk olarak doğu kıyısında, ve daha sonra hem Amerika Birleşik
Devletleri ve hem de Kanadaya yayıldı.
Enfekte insanların çoğu (%75) semptomsuzdur ve
virüse karşı başarılı immun saldırı düzenlenir. Geri kalanların
çoğunda (5 enfekte insandan 1i) inkübasyon periyodu 3-14 gün
arasında olan grip benzeri semptomlar (ateş, baş ağrısı ve halsizlik)
vardır. Bazen lenf bezlerinde şişme ve döküntü olabilir. Hastaların
%1den azında enfeksiyon, ensefalit ya da menenjit sonucu yaşamı
tehdit eder
İlk semptomlar:
-
Yüksek ateş
-
Baş ağrısı
-
Ense sertliği
Takibinde:
-
Konfüzyon
-
Tremor
-
Konvülsiyon
-
Paralizi
-
Koma
-
Ve bazı olgularda ölüm
İyileşme hafta ya da aylar alır. 50 yaş
üzerindeki kişiler Batı Nil ensefalitinden en ağır etkilenirler ve
ölüm oranı yaklaşık% 10'dur.
Diabet, böbrek yetmezliği, hipertansiyon ve
immun yetmezlik hastalığı olan ve kanserli kişilerin hastalık riski
daha fazladır
Bazı Batı Nil virüsü ile enfekte insanlarda "Akut
flask paralizi" gelişebilir. Bu bacaklarda ve / veya solunum
kaslarında ani başlangıçlı zayıflıktır. Çoğu insanda bu sendrom Batı
Nil poliomyeliti gelişimi nedeniyle olur - poliovirüsün neden olduğu
sendroma benzer spinal kord enflamasyonuna neden olan sendromdur.
Batı Nil poliomyeliti ilk olarak 2002de Amerika Birleşik
Devletlerinde tanınmıştır. Batı Nil poliomyelitli kişilerde aniden
ya da haftalar içinde hızlı progresyon gelişebilir. Gövdenin bir
tarafı diğer tarafına göre daha fazla kas güçsüzlüğünden etkileme
eğilimindedir ve tek bir uzuvu kapsayabilir. Kas güçsüzlüğü
genellikle herhangi bir uyuşma veya duyu kaybı ile ilişkili değildir,
ancak şiddetli ağrı ile ilişkili olabilir. Çoğu ciddi olguda solunum
kaslarına giden sinirler etkilenebilir, ani solunum yetmezliği ile
sonuçlanabilir. Unutmamak gerekir ki kas güçsüzlüğü menenjit,
ensefalit, hatta ateş ya da baş ağrısı olmadan meydana gelebilir-
kas güçsüzlüğünün Batı Nil Virüsü enfeksiyonu nedeniyle olduğunun
başka ipuçları olabilir.
Virüsün doğal rezervuarı kuşlardır ve virüs
sivrisinekler tarafından bulaştırılır (büyük olasılıkla Culex
pipiens tarafından Kuzey Amerikada ve Culex quinquefasciatus
tarafından Güney Amerikada; Ancak, Batı Nil virüsü birçok Kuzey
Amerika sivrisinek türlerinde tespit edilmiştir). Amerika Birleşik
Devletlerinde ilk insan olgusu 1999da New Yorktaydı, ancak 2002de
virüsün 44 devlete ulaştığı, 284ü ölmüş 4156 Batı Nil virüsü
enfeksiyonu vakası bildirilmiştir. 2003te Oregon, Washington ve
Idaho dışında Amerika Birleşik Devletlerinin her yerine yayıldı ve
2004teWhashington dışında tüm eyaletlerde bulundu. İnsan Batı Nil
virüsünün pik insidansı yaz sonundadır (ağustos sonu ve eylül başı).
Virüsün yayılmasının kuşların göç paternine göre olması muhtemeldir.
2003te batı eyaletlerinde doğu eyaletlerine göre ki burada önceki
yıllarda daha baskın olmasına rağmen olgu sayısı daha fazlaydı;
Örneğin güney Carolinada sadece 1 olgu rapor edilirken Coloradoda
yaklaşık 1500 olgu bildirildi. Çünkü muhtemelen doğu eyaletlerinde
kuş popülasyonu virüse karşı bağışıklık geliştirmiştir.
Batı Nil virüsü muhtemelen insana kan transfüzyonu, organ
transplantasyonu ve gebelik, doğum ve emzirme (vertikal bulaş)
sırasında da bulaşmaktadır ancak bu olgular çok nadirdir.
Batı Nil virüs enfeksiyonunun tedavisinin
destek tedavisi olmasına rağmen ribavirinin virüse karşı etkin
olabileceği düşünülmektedir. Ancak İsraildeki salgında ribavirin ile
tedavi edilen hastalarda tedavi edilmeyenlere göre mortalite
yüksekti bu diğer faktörlere bağlı olabilir. Aşısı yoktur.
Batı Nil virüsünün en iyi kontrolü sivrisinek
insidansının ilaçlama (methoprene) ya da Bacillus thuringiensis var.
israelensis ve Bacillus sphaericus gibi bakterial larvasidler ile
azaltılmasıdır. DEET gibi- böcek kovucularların kullanılması, durgun
su havuzları gibi sivrisinek üreme alanlarının azaltılması
yararlıdır.
|
|
Batı Nil virus bulaş siklusu
CDC
|
A
B
C
D
E Eyalet raporlarına göre kuşlarda, hayvanlarda veya
insanlarda doğrulanmış Batı Nil virus infeksiyonu. A: 1999-2001 B:
2002 C: 2004 D: 2011 E: 2014 CDC
ABDde Batı Nil Virus yayılımı, CDC
A
B ABD Eyaletlere göre Batı Nil virus nöroinvaziv hastalık insidansı,
A: 2011 B: 2014
Batı Nil virüsü enfeksiyonu olduğu bildirilen
kişiler için semptom başlangıç haftası, 19992001.
Annals of Internal Medicine
Batı Nil virüsü genellikle Afrika, Batı Asya, Orta
Doğu ve son zamanlarda, Kuzey Amerika'da bulunan bir flavivirus.
ABD'de bulunan St. Louis ensefalit virüsü ile yakından ilgilidir.
CDC/Cynthia Goldsmith
Bir Batı Nil ansefaliti hastasının beyin dokusu,
antijen pozitif nöronlar ve nöronal işlemleri gösterir (kırmızı)
CDC/W.-J. Shieh and S. Zaki
ABD ulusal vaka tanımlama
|
Culex quinquefasciatus Sivrisinek insan parmağındar
CDC
Genus Culex. Not: Culex sivrisinekleri ayırt edici özellikleri:
dar kanatları, künt karın, kısa palpus çapraz damarlar ve hiçbir
prespiracular veya post spiracular kıl
CDC |
Batı Nil infeksiyonu Semptomları
Annals of Internal Medicine |
Japon ensefalit risk bölgeleri
CDC
|
Japon Ensefaliti
Japanese Encephalitis Virus - Flavivirus
Ailesi
Japon ensefaliti Japon ensefalit virüsünün sivrisinek (Culex
tritaeniorhynchus and other Culex cinsi) yoluyla bulaştığı bir
hastalıktır. Kuzey Aamerikada bulunmaz ancak güney ve doğu Asyanın
kırsal bölgelerine gidenler enfekte olabilir. Ilıman bölgelerde,
enfekte sivrisinek ve JE virüs hastalığı seviyesi yaz aylarında en
yüksektir ancak tropikal bölgelerde en yüksek insidans yağışlı
sezonu ile ilişkilidir.
JE virüs domuz ve kuşları enfekte eder insanlar son konaktır.
JE virüs ile nefekte çoğu insanda semptom yoktur ancak 5 gün ile
2 hafta arasında olan inkübasyon süresi sonrasında enfekte
insanların %1inde ciddi semptomlar ortaya çıkabilir.
İlk semptomlar:
Bunları izleyen Nörolojik semptomlar;
- Halsizlik/ güçsüzlük
- Hareket bozukluğu
- Nöbet ( genellikle çocuklarda)
Ensefalit geliştiğinde mortalite oranı %20-30, sağ kalanların
%30unda nörololojik ve psikiyatrik problemler devam etmektedir.
Tedavi destek tedavisidir. JE virusun endemik olduğu alanlara
seyahat edenlere önerilen aşısı mevcuttur. Aşı ABD de 2 aylıktan
büyük tüm kişilere uygulanabilir, lisans almıştır.
|
|
ARBOVIRUSLAR
ATEŞ VE HEMORAJİK ATEŞ |
İSİM
|
HASTALIK
|
GÖRÜLME
|
VEKTÖR
|
Flaviviridae
Ailesi
|
Dengue Ateşi
|
Ateş, hemorajik ateş
|
Dünyada tropikal bölgelerde
|
Sivrisinek
|
Yellow Ateşi |
Hemorajik ateş |
Güney ve Orta Amerika ve Afrika |
Sivrisinek |
Zika
|
Ateş, ayrıca fetusta mikrosefali
|
Afrika, Asya, Güney ve Orta Amerika. Kuzey Amerikaya
yaylım
|
Sivrisinek
|
Reoviridae
Ailesi
|
Kolorado kene ateşi
|
Ateş
|
Kuzey Amerika
|
Kene
|
Alphaviridae
Ailesi |
Chikungunya ateşi |
Ateş
ensefalit (nadir) |
Dünyada tropikal bölgelerde |
Sivrisinek |
Bunyaviridae |
Heartland Virus |
Trombositopeni ile ateş |
Missouri ve Tennessee |
Kene |
|
Chikungunya infeksiyonunda döküntü
Wikipedia.
Used under Creative Commons
Chikungunya virus
Wikipedia. Used under Creative Commons
Amerikada Chikungunyanın lokal bulaşı
CDC
ABD'de Devletler Chikungunya tespit edilmiştir. insanlara
sivrisineklerden lokal bulaş sadece Florida'da görülmektedir
CDC
Chikungunya vakası ( 20 Ekim 2015 itibariyle) bildirilen ülke ve
bölgeler * Sadece ithal vakaların dokümante edildiği ülke veya bölgeleri
içermez.
CDC
|
ATEŞLE SEYREDEN ARBOVIRUS HASTALIKLARI
Colorado Kene Ateşi
Colorado Tick Fever Virus - Reovirus ailesi
Bu hastalık Rocky dağı eyaletlerinde ( yüksekliğin 4000 feet
üzerinde olduğu) meydana gelmektedir. Hafif seyirli bir hastalık tablosu
oluşturur
gibi semptomlar 1 gün- 2 hafta süren inkübasyon sonrasında
ortaya çıkmaktadır. Tüm semptomlar kaybolduktan sonra kırgınlık/ yorgunluk
birkaç hafta sürebilir
Nadir vakalarda konfüzyon ile seyreden santral sinir sistemi
tutulumu gösterilmiştir. Bunun yanında oldukça nadir olarak hayatı tehdit edici
hastalık oluşturur.
Virus kene ile taşınmaktadır. Sıklıkla yaz aylarında kene ile
temas öyküsü olanlarda görülür.
Ayırıcı tanıda başlangıç semptomları benzer olması nedeniyle tedaviye acil
başlanması gereken daha ciddi seyirli Rocky Mountain döküntülü ateşi ( Kayalık
dağlar benekli ateşi?/ Riketsiyal hastalık) hastalığı göz önünde
bulundurulmalıdır.
Destek tedavisi dışında spesifik bir tedavisi yoktur
Chikungunya Ateşi
Chikungunya Virus - Alphavirus ailesi
Chikungunya virusu Togaviridae- alfavirus ailesi içinde tek
pozitif iplikli RNA virusudur. Dünyada oldukça yaygındır. Chikungunya Doğu
Afrika Makonde dilinde eğilme-bükülme anlamına gelir. Hastalarda ciddi eklem
ağrısı ve artrit semptomları sonucu oluşan eğik postur nedeniyle bu şekilde
tarif edilmiştir. Hastalık Tanzanya ve Mozambik sınırında yer alan Makonde
platosunda 1952 yılında gelişen salgın sonrasında ilk kez 1955 yılında
tanımlandı.
Chikungunya virus ateşi genellikle Afrika ve Asyanın sıcak
bölgelerinde, Avrupada rastlantısal olarak ve endemik bölgelerden taşınan bazı
bölgelerde bulunmaktadır. 2013 te Karayiplerde sivrisineklerden insana bulaş
gösterilmiştir. 2014 yılında ABD de Karayiplere seyahat öyküsü olan bazı
insanlarda Chikungunya vakaları bildirildi. 2015 yılında ise sivrisinek ısırığı
ile insana bulaş Amerikanın diğer bölgelerinde de gösterildi. Coğrafik olarak
vırus yayılımından dolayı enfeksiyonun artması bekleniyor
Bulaşma
Chikungunya virusu için vektörler 2 çeşit sivrisinek türü :
Aedes aegypti ve Aedes albopictus. Virus ayrıca enfekte kan ile ve nadiren
in utero yayılım gösterebilir. Doğum sırasında enfekte anneden bebeğe bulaş
gelişebilir.
Semptomlar
Bulaştan 3 ila 7 gün sonra çoğu hastada;
Diğer semptomlar;
-
Baş ağrısı
-
Miyalji
-
Konjonktivit
-
Artrit
-
Bulantı
-
Makulopapuler raş
Laboratuar bulgusu olarak lenfopeni, trombositopeni, kreatin
ve hepatik transaminaz değerlerinde yükselme görülebilir
Hastalarda çoğu semptom genellikle hafif seyirli olup bir
hafta içinde kaybolurken poliartralji uzun sürebilir. Bunun yanında doğumda
enfekte olan infantlarda, yaşlı kişilerde, kronik hastalığı olanlarda
hastalık daha ciddi seyreder. Nadir komplikasyon olarak romatolojik
semptomlar, eklem ağrısı yıllarca sürebilir. Chikungunya enfeksiyonu yaşlı
hastalarda nadiren fataldir.
Tedavi
Aşısı yoktur, destek tedavisi dışında spesifik tedavisi
yoktur
Chikungunya fatal ensefalite neden
olabilir
2005 yılında Reunion adasında yaklaşık olarak 300,000
kişinin enfekte olduğu Chikungunya salgını gerçeklemiştir. Semptomlar
genellikle hafif seyirli olmasına rağmen özellikle yenidoğanlarda ve 65 yaş
üstü bazı hastalarda nadiren fetal seyreden santral sinir sistemi tutulumu
gözlendi. Tüm vakalarda ensefalit oranı ( 24 hasta) 8,6/100.000 idi.
Yenidoğanlarda ise bu oran 187/100,000, 65 yaş üzeri hastalarda 37/100,000
idi. Chikungunya ensefalitine bağlı ölüm oranı ise %16 idi. Hayatta kalan
pek çok hastada uzun dönem nörolojik problemler izlendi.
|
Amerika'da Dang Kanamalı Ateşi Laboratuar-doğrulanmış vaka 1981
öncesi ve 1981-2003
CDC
Dünyada Deng ateşi risk alanları
CDC
Dengue virus partikülü. Transmisyon elektron mikrografisi.
CDC
Beş günlük bir doku kültür hücrelerinde replike olgun Dang-2
virüs parçacıkları. orijinal büyütme 123,000 kat. CDC
Ağır
fibrinin yüksek güçlü görünümü küçük arterlerde birikir , neredeyse
lümen kapatılır. Dang hemorajik ateşinden ölen bir hastanın pankreasının
bir bölümünden.
Image courtesy of the Wellcome Trust/WHO
|
HEMORAJI SEYREDEN
ARBOVIRUS HASTALIKLARI
Deng Ateşi
Dengue virus - Flavivirus ailesi
Deng ateşi her yıl dünyada 400 milyon üzerine vakanın
görüldüğü en yaygın artropod kaynaklı hastalıktır. Bulaş Amerika kıtasında
oldukça nadir ( en son vaka 2005 te görülmüş). Fakat Portoriko ve Karayip
adalarında oldukça yaygın görülüyor. Bazı hastalar hiç semptom oluşturmadan
virusu bulaştırabilir. Ayrıca vırus organ transplantasyonu, kan transfüzyonu
ile bulaşabilir muhtemelen anneden fetüse geçisi de mümkün. Dünya sağlık
örgütü tarafından her yıl çoğunluğunu çocukların oluşturduğu yaklaşık 22,000
insanın Deng ateşinden öldüğü tahmin ediliyor.
Dengue virusunun doğal konağı maymunlar, insanlar, vektör
ise sivrisinek çoğunlukla Aedes aegypti ve nadiren Aedes albopictus
türleridir. Deng ateşi kentsel ve kırsal döngüye sahiptir. Deng ateşinin 4
serotipi vardır ( 1,2,3,4 ) . Asya Afrika ve Amerikada multipl serotipleri
bulunur. Deng ateşi en yaygın artropod kaynaklı hastalıklardan biridir ve
tropik bölgelerde görülme sıklığı giderek artmaktadır. Her yıl tüm dünyada
400 milyonu aşan vaka ortaya çıkmaktadır. Her yıl seyahat nedeniyle pek çok
vaka ABD de de görülmektedir. Genellikle hastalık bulaştan yaklaşık 1-8 gün
sonra gelişir, IgM belli bir süre ortaya çıkmayabilir.
Semptomlar
Yaklaşık bir hafta süren akut başlangıçlı semptomlar
şunlardır:
-
Yüksek ateş
-
Baş ağrısı
-
Döküntü
-
Retroorbital ağrı
-
Miyalji
-
Artralji
-
Makülopapüler raş (bazen)
-
Tat almada değişiklik (bazen)
-
Hafif burun ve diş eti kanaması ile kolay morarma
-
Kemik ağrısı ( bu nedenle kemik kıran ateşi ismini
alır)
Bu semptomlarıyla Deng ateşi klinik olarak influenza,
kızamık ve kızamıkçık ile karışabilir.
Enfeksiyon bazen ensefalit/ ensefalopati tablosuna neden olabilir.
Dengue ateşinin semptomları çocuklarda erişkinlere göre
daha hafif seyreder. Konvelasan /iyileşme/nekahat dönem boyunca anoreksi
ve halsizlik devam edebilir.
Tedavi
Aşısı yoktur ve tedavi destek tedavisidir. Mortalite
oranı yaklaşık 1% civarıdır
Deng Hemorajik Ateşi
Deng Hemorajik Ateşi deng hastalığının ölümcül olabilen bir komplikasyonudur
ve daha çok 15 yaş altı çocuklarda ciddi seyir gösterir. Tüm dünyada her yıl
birkaç yüz bin vaka görülmektedir.
Mekanizması tam olarak aydınlatılamamış olsa da virusun bir
serotipine karşı immunite geliştirmiş bir kişi başka bir serotip ile
karşılaştığında oluşan immunopatolojik yanıt nedeniyle bu tablo oluşur. Non
nötralizan antikor ( farklı serotip ile enfeksiyonun erken safhalarında
gelişen) ile kaplı virusun Fc reseptörü ile makrofajların içine alımının
artışı vasıtasıyla immunite artışı gelişir. Makrofajlardaki virus
replikasyonu sonucunda viral yükartar.
Bununlaberaber makrofajlar aktifleşip sitokin salgılamaya
başlar. Non nötralizan antikorlar ile immunite artışı aşı geliştirmeyi
güçleştirmektedir. Hastalık çocuklarda daha ciddi seyreder. Hatta
infantlarda anneden gelen antikorların varlığı nedeniyle daha ilk deng
virusu enfeksiyonunda bile deng hemorajik ateşi gelişebilir.
Deng hemorajik ateşinde vasküler permeabilite artışı majör problemdir
Semptomlar
Dengue hemorajik ateşi başlangıç evresi boyunca
semptomlar klasik deng enfeksiyonundaki gibidir. Bunun yanında bir hafta
veya daha sonra ateş yüksekliği azalırken diğer belirtiler ortaya çıkar.
Hastalarda;
Çoğu hastada bu semptomların beraberinde;
Bu semptomları gösteren hastalar Deng şok sendromu da
denen ciddi dolaşım yetmezliğindedirler ve hızla ölüm gelişebilir.
Deng şok sendromu bulguları;
-
Soğuk nemli deri
-
Hızlı zayıf nabız
-
Nabız basıncında azalma
-
Hipotansiyon
Tedavi
Hemorajik ateş hastasına uygun destek tedavi (özellikle sıvı replasmanı
ve istirahat) verildiğinde mortalite düşüktür (oran: 2-5%). Tedavisiz
kalındığında mortalite oranı yükselecektir ( yaklaşık 50%). Sağkalımda
en önemlisi erken tanıdır. CDC önerisine göre deng ateşi hastalarına
aspirin yerine asetominofen verilmeli, çünkü aspirinin antikoagülan
etkileri dang enfeksiyonu ile ilişkili kanama eğilimini
şiddetlendirebilir.
|
|
Dang hemorajik ateşi olan bir hastanın üst kolunda büyük bir derialtı
kanama.
Image courtesy of the Wellcome Trust/WHO |
Aedes albopictus sivrisinek besleme. Bu sivrisinek Güney-Doğu
Asya'da dang için ikincil bir vektördür. Son zamanlarda Afrika, Yeni Dünya
ve Avustralya içine arbovirus enfeksiyonların yayılma riskini artırarak,
onun yelpazesini genişletmiştir.
Image courtesy of the Wellcome Trust
Deng ateşi dünya dağılımı
CDC
Aedes aegypti (kırmızı gölgeli alanlar) dağılımı, 1970
Amerikası, Sivrisinek eradikasyon programının sonunda, ve 1997de.
CDC
Raporlanmış Deng hemorajik ateş vakaları - 1970's to 1990's
|
Afrika'da Sarı Humma virüs bulaşma riski olan alanlar.
CDC
Güney Amerika'da Sarı Humma virüs bulaşma riski olan alanlar
CDC
Yellow fever virus (magnification: 234,000x) CDC
Flaviviridae ailesinin bir üyesi olan Zika virüsü, transmisyon elektron
mikrografisi. Virüs partikülleri 40 nm çapında, bir dış zarf ve iç yoğun
çekirdek vardır. Ok tek bir virüs partikülü tanımlar.
CDC
Mikrosefali
CDC
Zika virus infeksiyonunun bilinen lokalizasyonları: Erken 2016
CDC
|
Sarı Humma (Hemorajik
Ateş)
Yellow Fever Virus - Flavivirus ailesi
Hastalık sadece Afrika ve Güney Amerikada görülür. Güney
Amerikada ormanlık alanlarda sporadik vakalar şeklinde görülürken
Afrikada kıtanın batı ve merkezi kısımlarında genellikle yağmur
sezonunda hastalık ortaya çıkar. Sivrisinekler aracılığıyla virüs
bulaşır. Virus için doğal konak maymunlar ve insanlardır. Vurusun
kentsel ve kırsal alan döngüsü vardır
Semptomlar
Sarı humma virüsü ile enfekte olmuş çoğu kişide hastalık
belirtisi ortaya çıkmaz veya hastalık hafif şekilde geçirilir. Hastalığı
hafif şekilde geçiren kişilerde genellikle 3-6 gün inkübasyon sonrasında
semptomlar ortaya çıkar. Bunlar;
-
Ateş yüksekliği,
-
üşüme-titreme
-
Baş ağrısı
-
Sırt ağrısı
-
Halsizlik (iştahsızlık)
-
Bulantı
-
Kusma
Çoğu hasta hafif başlangıç belirtileri sonrasında
hastalığı atlatır. Ancak hastaların yaklaşık %15 inde kısa bir remisyon
döneminin ardından ciddi semptomlar gelişir. Hemoraji, karaciğer hasarı,
böbrek, kalp ve böbrek yetrmezliği ile karakterize multipl organ
yetmezliği ile seyreden ciddi sistemik hastalık görülebilir. Vaka
fatalite hızı %50lere ulaşabilir.
Tedavi
Spesifik tedavisi yoktur ancak oldukça etkili aşısı
mevcuttur ( attenue suş 17D) Aşı sonrası %5 ten az olguda hafif
semptomlar (baş ağrısı, halsizlik) görülebilir. Son 6 yıl içerisinde 7
hastada aşı sonrası ciddi semptomların ( ateş, hepatit, multipl organ
yetmezliği gibi) görüldüğü rapor edilmiştir.
DİĞER ARBOVIRUSLAR
Heartland Virus - Bunyavirus ailesi
Şiddetli Ateş ile Trombositopeni Sendromu
Virus Heartland virusu Bunyaviridae ailesinden bir
phlebovirustur. Güneybatı Missouri de 2009 yılında 2 çiftçide görülen ateş,
yorgunluk-kırgınlık, ishal, trombositopeni ve lökopeni sonrasında
tanımlanmıştır. Her 2 hastada kene ısırığı öyküsü vardı ve hastaneye
yatırılarak takip edildi. Bir hastada başlangıçta yorgunluk ve hafıza
problemleri görülürken diğer hastada kırgınlık-halsizlik şikayeti 2 yıl
sürdü. Heartland virüs barındıran keneler tespit edilemediğinden keneler ve
virüsün varlığı ile ilişkisi olsa bile bilinmemektedir. Mart 2014 te
Missouri ve Tennessee bölgelerinde yaşayan 8 hastada Heartland virusu
tanımlandı. Amerikanın diğer bölgelerinde de görülene kadar vakaların
Heartland virus olduğu bilinmiyordu.
Zika Virus - Flavivirus Ailesi
Zika virus, ilk kez 1947 de Uganda (Zika ormanları) da tanımlandı.
Flaviviridae ailesinden ikozahedral simetriye sahip, küçük, pozitif RNA
iplikli, son zamanlarda geniş alanlara yayılımı nedeniyle endişe uyandıran
virustur. Yıllarca Asya ve Afrikada küçük çaplı salgınlara sebep olmuştur.
Virusun 2007 de Batı Pasifikte yer alan Micronesiaya, 2013 te Fransız
Polinezyasına yayılımı ardından 2014 sonlarında Zİka virus salgını ilk
olarak Paskalya Adasında görüldü ve sonrasında Güney Amerika topraklarında
özellikle Brezilya da virusun yayılımı devam etti. Zika Virusun Brazilya
da ortaya çıkmasıyla birlikte yenidoğanlarda mikrosefali ( anormal küçük baş
ve tamamlanmamış beyin gelişimi ile karakterize) olgularında büyük artış
görüldü. Bu durum Zika virus ile enfekte olan gebe kadınlarda virusun
anormal fetal gelişime sebep olduğunu düşündürüyor. Bunun yanında Zika virus
enfeksiyonun bazı yetişkin hastalarda Guillain-Barré sendromuna neden
olabileceği görüldü.
Semptomlar Zika virus ile
enfekte çoğu hastada herhangi bir semptom gelişmez ancak %20 hastada
yaklaşık bir hafta süren hafif semptomlar görülebilir. Bunlar;
- Ekzantem ( döküntü)
- Ateş yüksekliği
- Artralji
- Miyalji
- Konjokntivit
- Baş ağrısı
Tanı
Zika virusu benzer semptomlara neden olan diğer viral
enfeksiyonlardan ( Deng ateşi, Chikungunya ateşi gibi) ayırt etmeye
yarayan bazı özel testler mevcuttur. Bu testler; kanda viral RNA yı
tespit eden reverse transcriptase-PCR ve anti-viral IgM dir.
Nötralizan antikorlar genellikle infeksiyondan yaklaşık bir hafta
sonra yükselir. Semptomları olan, Zika virus salgınlarının görüldüğü
( özellikle Güney ve orta Amerka) bölgelere seyahat öyküsü olan
kişiler sağlık kuruluşuna başvurmalıdır. Virus genellikle bir hafta
veya daha fazla süre kanda bulunur ve sivrisinekler ile diğer
kişilere yayılabilir.
Bulaşma
Zika virusu Deng ve Chikungunya virusları gibi genellikle Aedes
türü (Aedes aegypti and Aedes albopictus) sivrisineklerin ısırması
ile bulaşır. Bu nedenle Kuzey Amerikada sivrisineklerin bulunduğu
bölgelere virusun yayılımı olasıdır.
Daha nadir görülen bulaş yolları;
- 2011 de Senegalde ve 2013 te Tahiti de Zika virusun
erkek-kadın seksuel geçiş olduğu vakalar gösterilmiştir. 2016
yılında da Teksas ta bazı vakalar rapor edildi.Tahiti deki
seksual geçişte rol alan erkek hastanın semen ve idrarında virus
saptanırken kanında virus saptanmadı. Virusun öpüşme ile geçip
geçmediği tartışmalı olsa da Zika virusun tükürükte de bulunduğu
gösterildi
- Enfekte kişinden alınan kan transfüzyonu ile virus
bulaşabilir
- Anneden çocuğa geçiş gösterilmiştir. Nadir olarak,
muhtemelen doğum sırasında virusun bulaşı meydana gelir. Emzirme
ile geçiş olduğuna dair yeterli kanıt yok.
Dünya Sağlık Örgütü virus ile 4 milyondan fazla kişinin enfekte
olacağını tahmin ediyor.
Tedavi
Hafif semptomların tedavisi; destek tedavisidir.
Dehidratasyondan kaçınmak için yeterli sıvı alımı, asetominofen
gibi analjezik alımı destek tedavisini oluşturur. Non-steroid
antiinflamatuar ilaçlar ve aspirin kullanılmamalıdır. Zika
enfeksiyonundan korunmanın en iyi yolu sivrisineklerden
korunmadır. Korunmada; kapalı kıyafetler giyilmesi, permetrin
ile işlem görmüş kıyafetlerin seçilmesi, cibinlik ile uyumak
veya sinek kovucu ilaçlar ( DEET gibi) önerilir. Zika virusu
enfeksiyonunun kontrolünde kısa sürede yanıt alınabilecek en
etkili yol sivrisineklerin kontrolüdür. Zika virusune karşı
henüz aşı yok ancak birkaç yıl içerisinde geliştirilmesi
bekleniyor. Diğer bir muhtemel gebe hastalar için tedavi yolu
monoklonal Zika antikorudur, aşıdan daha kısa sürede
geliştirilecektir.
Viral dağılım
Zika salgını bazı Afrika ülkeleri, Güney Asya ve bazı Pasifik
Adalarında bildirildi. 2015 te Zika enfeksiyonu Brezilyada
görüldü. Virus; Güney Amerika ülkeleri, orta Amerika, Meksika ve
Karayip adaları (Porto Riko ve US Virgin Adaları dahil)na
yayıldı. Kuzey batı Afrika kıyıları ve Cape Verde ( yeşil
burun)dan da Zika salgını bildirildi.
ABD de görülen vakalar Güney Amerikadan dönen insanlardı.
ABDde sivrisinek vektörlerinin bulunduğu her alana virusun
yayılması olasıdır.
Mikrosefali
Zika enfeksiyonunda çoğu kişide semptom görülmez veya hafif
semptomlar gelişir. Hamilelik sürecinde geçirilen enfeksiyonun
ise önemli etkileri görülür. Güney Amerika ülkelerinde Zika
virüsü salgını görülen yerlerde mikrosefali olgularında artış
pek çok kez rapor edildi. Ancak az sayıda mikrosefali vakasında
Zika virüsü tanımlandı. Bunun yanında yakın zamanda RT-PCR
kullanılarak yapılan çalışmada mikrosefali görülen 12 vakada tüm
infantların virüs ile enfekte olduğu görüldü. Cytomegalovirus ve
Chikungunya gibi diğer birkaç virüs enfeksiyonu atipik beyin ve
kraniyum gelişimi ile sonuçlanabilir.
Mikrosefali (küçük kafa) nadir görülen bir durumdur. Brezilya
da 2015 yılından önce her yıl sadece birkaç yüz vaka rapor
edilirdi. Fakat Zika virüs salgını başladığından beri binlerce
vaka görüldü. Vakaların muhtemelen çoğunluğu diğer viral
enfeksiyonlar sebebiyle gelişen mikrosefali olguları olduğundan
belki de yanlış pozitif idi. Ancak Zika virüsü ile in utero
enfekte olan infantlarda mikrosefali geliştiği oldukça açık
şekilde gösterildi. Maalesef, şimdi hamile anne gebeliğin
herhangi bir zamanda enfekte olursa bebekte komplikasyonlar
oluşabileceği anlaşılmaktadır. Anneler geç hamilelik döneminde
(25- 32 hafta) enfekte olduğunda bazı fetuslar kaybedildi ve
beyin kalsifikasyonları sergilendi.
Mikrosefalili infantlarda küçük kafa ile beraber yeterli
gelişemeyen beyin nedeniyle nöbet gelişebilir, körlük veya
görmede azalma, işitme kaybı, denge kaybı, öğrenme yetisinde
azalma ve gelişme geriliği ortaya çıkabilir. Ultrason ile in
utero mikrosefali tanısı konulur. Tedavide standart bir protokol
yoktur ve kür sağlanamaz. Hafif formda mikrosefalili bebeklerde
herhangi bir problem gelişmeyebilir ancak pek çoğu körlüğüde
içeren hayat boyu engelli olacaktır.
Zika virus tarafından enfeksiyon fetusta nasıl beyin
malformasyonuna yol açtığı bilinmemektedir, ancak virus beyin
korteksi oluşturacak kortikal nöral progenitör hücrelerini
tahrip ettiği görünüyor.
ABD de mikrosefali insidansı 10,000 canlı doğumda 2-12 dir. (
CDC verileri)
Düşükler
Zika virüsü düşüklere/ gebelik kayıplarına yol açabilir. Bu
nedenle CDC gebe kadınlara Zika virusunun görüldüğü ülkerlere
seyahat edilmemesini öneriyor. El Salvador da ise salgın
yüzünden kadınlara gebelik planını ertelemeleri önerildi ( doğum
kontrolü yaygın olarak kullanılmadığından zor olabilir).
Guillain-Barré sendromu
Guillain-Barré sendromu nöron hasarı nedeniyle paraliziye ve
ölüme neden olabilen nadir bir otoimmun hastalıktır. ABD de her
yıl 3,000 ila 6,000 vaka görülür. Çoğu hasta tamamen iyileşir.
Nedeni bilinmemekle birlikte genellikle bir viral veya
bakteriyel enfeksiyonu izler. Guillain-Barre sendromu olan
hastada herhangi bir neden bulmak oldukça zor olduğundan Zika
virüs enfeksiyonunun Guillain-Barre sendromuna neden olduğu
kesin tespit edilmiş değildir. Ancak Brezilya da Zika virüs
enfeksiyonları artışı ile aynı anda Guillain-Barre sendromunda
bir artış olmuş, korelasyon gösterilmiştir.
|
WEB
RESOURCES
Yellow Fever
CDC
Information Chikungunya
CDC
Information Zika
CDC Information |
|
Mikrobiyoloji ve İmmünoloji On-line, Viroloji Bölümüne Dönünüz
This page last changed on
Tuesday, November 22, 2016
Page maintained by
Richard Hunt
|